Khám Phá Về Cây Cà Phê Ở Nước Ta

Việt Nam sở hữu khí hậu và thổ nhưỡng lý tưởng, giúp cây cà phê phát triển mạnh mẽ. Đây là cây nông nghiệp chiến lược, đóng vai trò nguồn thu nhập chính cho hàng triệu hộ gia đình nông dân.

Với bề dày lịch sử trồng trọt, Việt Nam hiện nằm trong top các nước xuất khẩu cà phê hàng đầu thế giới. Hạt cà phê Việt chinh phục thị trường quốc tế nhờ hương vị đặc trưng, đậm đà và đa dạng, mang đến trải nghiệm thưởng thức độc đáo.

Khám phá cùng Viefarm các giống cà phê nổi tiếng trồng tại Việt Nam và giải đáp những thắc mắc phổ biến về cây cà phê!

Định nghĩa cây cà phê là gì?

Cây cà phê, thuộc họ Thiến thảo (Rubiaceae), mang tên khoa học Coffea. Loài cây này bắt nguồn từ châu Phi và hiện được trồng phổ biến trên toàn cầu nhờ giá trị kinh tế và văn hóa đặc biệt.

Cây cà phê là thực vật thân gỗ, chiều cao trung bình từ 3-4 mét. Lá của cây có hình bầu dục, xanh đậm, tạo vẻ khỏe mạnh. Hoa cà phê, trắng tinh khiết, mọc thành chùm, sau đó chuyển hóa thành quả cà phê khi chín. Quả có màu đỏ hoặc tím, hình bầu dục, chứa hai hạt cà phê - phần giá trị nhất của cây.

Hạt cà phê được thu hoạch và chế biến qua nhiều phương pháp để tạo nên sự phong phú về hương vị. Thức uống cà phê không chỉ làm say mê lòng người mà còn thể hiện sự đa dạng trong văn hóa thưởng thức khắp thế giới.

Cây cà phê thuộc giống thân gỗ

Các giống cây cà phê được trồng phổ biến ở Việt Nam

Ở Việt Nam, có ba giống cây cà phê chính: cà phê Robusta, cà phê Arabica, và cà phê Liberia. Cà phê Robusta chiếm đến 90% diện tích trồng, trong khi cà phê Arabica chỉ chiếm 10%, và cà phê Liberia có tỷ lệ rất nhỏ.

Giống cà phê Arabica

Cà phê Arabica được đưa vào Việt Nam từ năm 1857, do các nhà truyền giáo người Pháp. Sau khi thử nghiệm không thành công ở các tỉnh phía Bắc, người ta nhận thấy Tây Nguyên là vùng đất lý tưởng để trồng cà phê Arabica.

Arabica còn được gọi là cà phê chè, bởi lá cây nhỏ, mọc thấp như cây chè xanh. Mật độ trồng cây cà phê Arabica thường dày hơn so với cà phê Robusta. Cà phê Arabica chiếm 61% sản lượng cà phê xuất khẩu toàn cầu. Tuy nhiên, do điều kiện khí hậu và thổ nhưỡng không hoàn toàn phù hợp, diện tích trồng cà phê Arabica ở Việt Nam chỉ chiếm 10%.

Cà phê Arabica yêu cầu khí hậu mát mẻ, thích hợp trồng ở độ cao trên 1000 mét. Cây trưởng thành có thể cao từ 4-6 mét, hoặc lên đến 15 mét nếu mọc hoang dã. Quả cà phê Arabica có hình bầu dục, chứa hai hạt, với hàm lượng caffeine thấp, chỉ khoảng 1-2%. Hương vị cà phê Arabica thơm ngon, đặc trưng hơn so với Robusta. Cà phê Arabica cho quả sau 3 năm trồng và có thể sống đến 25 năm.

Giống cà phê Arabica

Giống cà phê Robusta

Cà phê Robusta được người Pháp đưa vào Việt Nam vào đầu thế kỷ 20, và đã được thử nghiệm trồng thành công tại Tây Nguyên. Việt Nam hiện là nước xuất khẩu cà phê Robusta lớn nhất thế giới nhờ điều kiện khí hậu, độ cao và lượng mưa phù hợp.

Hàm lượng caffeine trong hạt cà phê Robusta cao hơn so với Arabica, dao động từ 2-4%. Lá cà phê Robusta có kích thước trung bình, dài từ 15-20cm, hình oval và màu xanh đậm. Quả cà phê Robusta nhỏ hơn, hình tròn và chứa hai hạt. Cà phê Robusta bắt đầu cho thu hoạch sau 3-4 năm trồng và có thể sống đến 30 năm. Tuy nhiên, năng suất sẽ giảm dần sau năm thứ 20.

Giống cà phê Robusta

Giống cà phê Liberia

Cà phê Liberia có nguồn gốc từ Ubangui Chari, gần Biển Hồ, Sahara. Nó được trồng ở Việt Nam từ năm 1905, chủ yếu tại Kon Tum, Gia Lai và Lâm Đồng.

Cà phê Liberia còn gọi là cà phê Mít, có lá to giống lá mít, cây lớn và có khả năng chịu hạn tốt. Tuy nhiên, năng suất của cà phê Liberia khá thấp. Quả cà phê Liberia có hình bầu dục và thường chỉ chứa một hạt duy nhất. Với vị chua đặc trưng, cà phê Liberia ít được ưa chuộng, chủ yếu được sử dụng làm gốc ghép cho các giống cà phê khác. Cây cà phê Liberia bắt đầu cho quả sau 4-5 năm và có thể sống lên đến 40 năm.

Những câu hỏi liên quan đến cây cà phê

Sau đây là một số câu hỏi mà nhiều người thắc mắc về cây cà phê:

Cây cà phê có thể cao tới đâu?

Cây cà phê có chiều cao phụ thuộc vào giống cây, điều kiện khí hậu và chăm sóc. Cây cà phê Arabica trưởng thành có thể cao từ 4 đến 6m, nhưng nếu mọc hoang dã, chúng có thể lên tới 15m. Cây cà phê Robusta có thể đạt chiều cao lên đến 10m. Giống cà phê Liberia thường được hãm ngọn ở 4-6m, nhưng nếu mọc tự nhiên, chúng có thể cao đến 15m. Để thuận tiện cho thu hoạch, nông dân thường giữ cây cao từ 2 đến 4m.

Cây cà phê tự nhiên có thể cao tới 15m 

Loại đất nào thích hợp để trồng cây cà phê?

Cà phê phát triển tốt nhất trên đất đỏ bazan, có độ tơi xốp cao và dễ thoát nước. Tầng đất bề mặt phải dày và có độ dốc phù hợp với từng giống cà phê. Trước khi trồng, đất cần được cày xới kỹ, dọn sạch cỏ dại và tàn dư thực vật.

Cây cà phê đầu tiên được phát hiện vào năm nào?

Cây cà phê lần đầu tiên được phát hiện ở Ethiopia vào năm 850. Một chàng trai chăn dê phát hiện ra rằng đàn dê của mình trở nên năng động sau khi ăn trái cà phê chín đỏ. Anh ta thử và cảm thấy tỉnh táo và thư giãn. Ở Việt Nam, giống cà phê đầu tiên được các linh mục Pháp đưa vào và trồng thử nghiệm ở các nhà thờ tại Ninh Bình, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, sau đó lan rộng vào các tỉnh miền Trung và Nam, đặc biệt là Tây Nguyên.

Cây cà phê đầu tiên trên thế giới ở Ethiopia

Năng suất một cây cà phê trong một năm là bao nhiêu?

Năng suất cà phê thay đổi tùy thuộc vào giống cây, điều kiện thổ nhưỡng và phương pháp chăm sóc. Một cây cà phê có thể cho từ 2 đến 5 kg quả mỗi năm, con số này có thể thay đổi tùy thuộc vào các yếu tố trên. Năng suất là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến hiệu quả sản xuất cà phê.

Trong tương lai, khi thị trường cà phê thế giới ngày càng đòi hỏi cao hơn về chất lượng và đa dạng, người trồng cây cà phê Việt Nam cần tiếp tục nỗ lực cải tiến kỹ thuật canh tác, bảo vệ môi trường và đảm bảo sự bền vững cho nghề trồng cà phê. Hãy chia sẻ cho Viefarm thêm những thông tin mà bạn viết về cà phê nhé!