Hướng dẫn trồng và chăm sóc cây vải thiều để đạt năng suất cao

Cây vải thiều, loài cây ăn trái đặc sản của vùng Bắc Giang, nổi tiếng với trái vải ngọt thanh, thơm mát và giàu dinh dưỡng. Vải thiều không chỉ là niềm tự hào của nông dân Việt Nam mà còn là món quà thiên nhiên ban tặng, mang đến nhiều lợi ích cho sức khỏe. Với bài viết này, Viefarm sẽ cung cấp những thông tin chi tiết về đặc điểm, kỹ thuật trồng và chăm sóc cây vải thiều để đạt được năng suất và chất lượng tốt nhất.

Cây vải thiều là cây ăn trái đặc sản của vùng Bắc Giang

1.Đặc điểm và giá trị của cây vải thiều

Cây vải thiều là loại cây ăn quả lâu năm, có khả năng thích nghi rộng rãi với nhiều điều kiện địa lý khác nhau. Quả vải thiều không chỉ ngon miệng mà còn có nhiều công dụng tốt cho sức khỏe:

Cây vải thiều là loại cây ăn quả lâu năm

• Bổ não: Vải thiều chứa nhiều vitamin và khoáng chất có lợi cho hoạt động của não bộ.
• Hỗ trợ tiêu hóa: Quả vải có tác dụng chữa các bệnh về đường ruột.
• Nguồn mật ong chất lượng: Hoa vải là nguồn cung cấp mật tốt cho nghề nuôi ong.
• Gỗ có giá trị: Ngoài quả, gỗ vải thiều cũng là nguồn nguyên liệu có giá trị.
• Sản phẩm chế biến đa dạng: Vải khô và vải đóng hộp là những mặt hàng xuất khẩu có giá trị cao.

2.Điều kiện sinh trưởng và phát triển của cây vải thiều

Do có khả năng thích nghi với nhiều loại đất cũng như điều kiện khí hậu khác nhau nên cây vải thiều có thể trồng từ Nghệ An, Thanh Hóa trở ra phía Bắc. Loại cây này cũng không kén đất, có khả năng phát triển tốt trên nhiều loại đất khác nhau, ể cả đất xấu, đất đồi, đất chua nếu được bón đủ phân hữu cơ. 

Điều kiện sinh trưởng của cây vải thiều

Tuy nhiên, để cây vải sinh trưởng và đạt năng suất cao thì yêu cầu thời tiết phải mát lạnh, khô và nắng vào thời kỳ ra nụ và nở hoa. Đồng thời, cây cũng cần có bộ rễ mạnh, chịu hạn tốt nhưng không chịu được ngập úng.

3.Các giống vải thiều phổ biến

Có nhiều giống vải thiều được trồng tại Việt Nam, mỗi giống có đặc điểm riêng:

3.1. Vải chua

Đây là một giống vải truyền thống và được trồng lâu đời tại Việt Nam. 

• Giống vải truyền thống, được trồng lâu đời ở Việt Nam.
• Chất lượng không đồng đều, hạt to, vị chua.
• Hiện nay ít được phát triển do chất lượng thấp.

3.2. Vải nhỡ

• Nguồn gốc từ lai tạo và biến dị của vải thiều gieo hạt.
• Quả to hơn, chất lượng tốt hơn vải chua nhưng kém vải thiều.
• Chín muộn hơn vải chua, được trồng rải rác ở vùng đồi Trung du.

3.3. Vải Phú Hộ

• Chín sớm hơn vải thiều khoảng 5 ngày.
• Quả to, trung bình nặng 20-25g, tỷ lệ cùi trên 70%.
• Quả chín có màu đỏ sẫm, hình trái tim, vị ngọt đậm.
• Cùi bóc không dính tay, phù hợp để làm đồ hộp.
• Chịu hạn và đất chua tốt, thích hợp trồng ở vùng Trung du và miền núi.
• Yêu cầu nhiệt độ thấp vào tháng 11-12 để ra hoa.

3.4. Vải thiều Thanh Hà

• Được chọn lọc và nhân giống tại Thanh Hà, Hải Dương cách đây khoảng 100 năm.
• Giống vải chính đang được phát triển mạnh ở đồng bằng và Trung du Bắc Bộ.
• Quả nặng 18-20g, tỷ lệ cùi 72-80%.
• Thịt quả hơi nhão, khi bóc vỏ dễ vỡ nước, mùi thơm đặc trưng.
• Cây từ 10 tuổi trở lên cho năng suất ổn định và ra hoa đều.
• Thích hợp trồng trên đất đồi vùng Trung du nếu được chăm bón tốt.

3.5. Vải Xuân Đỉnh

• Đặc điểm gần giống vải Thanh Hà.
• Quả to hơn, vỏ quả màu đỏ thắm.
• Chất lượng ngon, được nhiều người ưa chuộng.

4. Kỹ thuật nhân giống cây vải thiều

Có ba phương pháp chính để nhân giống cây vải thiều: gieo hạt, ghép và chiết cành. Trong đó, chiết cành là phương pháp phổ biến và hiệu quả nhất:

• Chọn cây mẹ: 8-15 tuổi, sai quả, chất lượng cao.
• Chọn cành: Khỏe mạnh, đường kính 1-1,5cm, mọc hơi xiên về phía có ánh sáng.
• Thời điểm chiết: Tháng 3-4 hoặc tháng 7-8.
• Quy trình chiết:

1. Bóc khoanh vỏ dài 2-3cm, cạo sạch, để khô 3-4 ngày.
2. Bọc đất mầu trộn với phân mục và rơm mục quanh chỗ cắt.
3. Bọc ngoài bằng giấy polyethylene, buộc chặt phía dưới, lỏng phía trên.
4. Sau 3 tháng, khi có rễ, cắt đem giâm trong vườn ươm.
5. Sau 4-6 tháng, trồng ra vườn.

5. Kỹ thuật trồng và chăm sóc cây vải thiều

Kỹ thuật trồng và chăm sóc cây vải thiều

5.1. Chọn đất và chuẩn bị trồng

• Yêu cầu đất: Thoát nước tốt, tầng đất dày.
• Đối với đất đồi: Chọn nơi có độ dốc thấp, trồng theo đường đồng mức, có băng cây chống xói mòn.
• Thời vụ trồng: Vụ Xuân (tháng 3-4) hoặc vụ Thu (tháng 8-9).
• Mật độ trồng: 400 cây/ha, khoảng cách 6m x 4m.

5.2. Đào hố và bón lót

• Kích thước hố: 70-80cm rộng, 70-100cm sâu (tùy địa hình).
• Bón lót: Trước khi trồng 1 tháng, trộn 20-30kg phân chuồng, 0,7kg phân lân, cỏ, rác và phân xanh vào hố.

5.3. Kỹ thuật trồng

• Đào lỗ nhỏ giữa hố, sâu 15-20cm.
• Đặt cây, lấp đất kín bầu, ấn chặt bằng tay.
• Đóng cọc, buộc cây để chống gió làm lay gốc.
• Tưới nước đẫm sau khi trồng.

5.4. Chăm sóc sau trồng

• Tưới nước: Thường xuyên giữ ẩm cho cây trong giai đoạn đầu.
• Bón phân:

1. 3 năm đầu: Dùng nước phân pha loãng để tưới.
2. Từ năm thứ 4: Bón mỗi cây 40-50kg phân chuồng + 1,5kg đạm urê + 2kg lân + 0,7kg kali, chia làm 3 đợt:

• Đợt 1 (tháng 10-11): 100% phân chuồng + 40% đạm + 40% lân.
• Đợt 2 (tháng 12-1): 40% đạm + 30% lân + 40% kali.
• Đợt 3 (tháng 3-4): Phần còn lại.

5.5. Đốn tỉa, tạo hình

• Tạo 1 thân chính và 3 cành hướng về 3 phía ngay từ vườn ươm.
• Hàng năm cắt bỏ cành tăm, cành vượt, cành sâu bệnh.
• Loại bớt cành vụ đông, chăm sóc cành vụ thu và vụ xuân.
• Cắt bỏ quả bói (lứa quả đầu tiên) để cây khỏe mạnh.

6. Phòng trừ sâu bệnh cho cây vải thiều

Phòng trừ sâu bệnh cho cây vải thiều

6.1. Bọ xít

• Thời điểm gây hại: Phát triển mạnh vào tháng 3-4, gây rụng quả.
• Biện pháp phòng trừ:

1. Hóa học: Phun Drotox, Bi 58 (nồng độ 0,1-0,7%) hoặc Dipterex (nồng độ 1%).
2. Cơ học: Chọn ngày tối trời, rung cây bắt bọ xít.

6.2. Sâu đục cành

• Đặc điểm: Sâu trưởng thành là loại xén tóc, đẻ trứng lên cành. Sâu non đục vào thân cành làm gãy, khô cành.
• Biện pháp phòng trừ:

1. Cơ học: Dùng gai mây hoặc dây thép chọc vào lỗ diệt sâu.
2. Hóa học: Dùng thuốc Padan 15 SP (30-40g/10 lít nước) nhỏ vào lỗ sâu đục.

6.3. Nhện 4 chân

• Đặc điểm: Miệng chích hút ở dưới mặt lá, tạo lông nhung màu đỏ.
• Biện pháp phòng trừ:

1. Cơ học: Ngắt lá bị hại đem đốt.
2. Hóa học: Phun Ortors (nồng độ 0,05-0,1%) hoặc Bi 58 (nồng độ 0,1%).

7. Bảo quản và chế biến quả vải thiều

Bảo quản và chế biến quả vải thiều

• Bảo quản tươi: Đặt quả vào túi polyethylene thủng lỗ, bảo quản ở nhiệt độ 7°C có thể giữ được 5 tuần.
• Chế biến: Sản xuất vải sấy khô, vải ngâm đường, nước ép vải... đều có giá trị dinh dưỡng và kinh tế cao.

Cây vải thiều là loại cây ăn quả có giá trị kinh tế cao và nhiều lợi ích sức khỏe. Việc áp dụng đúng kỹ thuật trồng và chăm sóc sẽ giúp nâng cao năng suất, chất lượng quả, đồng thời hạn chế sâu bệnh. Với những hướng dẫn chi tiết trong bài viết này, người trồng có thể tự tin phát triển vườn vải thiều của mình, góp phần nâng cao giá trị nông sản và cải thiện thu nhập.