Hướng dẫn kỹ thuật trồng cây chuối cho năng suất cao

Cây chuối là loại cây ăn quả phổ biến nhất tại Việt Nam, không chỉ vì giá trị dinh dưỡng cao mà còn vì khả năng sinh trưởng và phát triển tốt trong điều kiện khí hậu nhiệt đới. Với nhiều loại chuối đặc trưng, mỗi loại mang những nét riêng về hương vị và hình dạng, chuối dần trở thành món ăn không thể thiếu trong chế độ dinh dưỡng của người dân Việt. Với những lợi ích đó, việc trồng chuối không chỉ mang lại nguồn thực phẩm giàu dinh dưỡng mà còn có thế mạnh lớn về kinh tế trong ngành nông nghiệp nước nhà. Chính vì vậy, bài viết này sẽ hướng dẫn chi tiết từng kỹ thuật trong quá trình trồng chuối để đảm bảo đạt được năng suất cao nhất.

Đặc điểm sinh lý của cây chuối

Cây chuối mang trong mình những đặc điểm sinh lý nổi bật, tạo điều kiện thuận lợi cho việc phát triển và sinh trưởng. Một số đặc điểm chính của cây bao gồm:

Chuối phát triển tốt nhất ở nhiệt độ từ 15 đến 30 độ C, với tổng tích ôn không dưới 6.000 độ C. Cây rất nhạy cảm với nhiệt độ thấp và cần nhiều nước, đặc biệt trong các giai đoạn quan trọng như phân hóa mầm hoa, ra hoa kết quả và phát triển quả. Lượng mưa lý tưởng là 120-150 mm mỗi tháng, tổng cộng 1.500-2.000mm/năm.

Chuối cần nhiều ánh sáng, nhất là khi ra hoa và phát triển quả, nhưng không quá khắt khe về độ chiếu sáng. Cây đòi hỏi nhiều chất dinh dưỡng với tỷ lệ đạm, lân và kali cân đối. Các giống chuối thường phát triển tốt ở một số vùng cụ thể và chuyển sang giai đoạn sinh thực sau 6-7 tháng trồng. Việc thâm canh có thể rút ngắn thời gian sinh trưởng, giúp xác định thời điểm thu hoạch hợp lý để đạt hiệu quả kinh tế cao.

Cây chuối thích hợp trồng ở nhiệt độ 15-30 độ

Kỹ thuật trồng cây chuối

Trồng cây chuối không đơn giản chỉ là việc đưa cây giống vào đất mà còn yêu cầu nhiều kỹ thuật nhằm đảm bảo cây phát triển khỏe mạnh và đồng đều. Khi trồng cây cần lưu ý những yếu tố sau: 

Đất trồng cây chuối

Chuối có thể phát triển trên nhiều loại đất khác nhau, đặc biệt là đất phù sa và đất dốc tụ. Tuy nhiên, để đạt năng suất cao và chất lượng tốt, chuối cần được trồng trên đất có tầng canh tác dày, giàu dinh dưỡng và cung cấp đủ nước. Loại đất lý tưởng là đất phù sa ven sông, suối hoặc đất rừng mới khai phá với hàm lượng mùn cao, khả năng thoát nước và giữ ẩm tốt. Trồng chuối trong vườn nhà thường cho thu hoạch sau một năm.

Chọn cây chuối con

Để đảm bảo cây phát triển tốt, việc lựa chọn cây giống khỏe mạnh từ cây mẹ là rất quan trọng. Các yếu tố cần xem xét trong quá trình chọn cây con gồm:

• Đặc điểm hình thái: Cây giống nên có chiều cao từ 1,2 đến 1,5 mét, gốc to và khỏe mạnh, không có sâu bệnh.
• Kích thước: Đường kính thân cây con nên khoảng 15-20cm đo cách gốc 20cm với ngọn nhỏ và có lá cuốn.
• Thời điểm lấy cây con: Nên tiến hành đào và tách cây con sau khi cây mẹ đã thu hoạch buồng. Không nên lấy cây con khi cây mẹ chưa ra hoa hoặc đang ra hoa để tránh ảnh hưởng đến sức sống và năng suất của cây mẹ. Sau khi tách, cần xử lý cây con bằng cách gọt bỏ các rễ yếu, cắt một nửa lá, giữ nguyên lá đang cuốn và bảo quản nơi mát để giảm thiểu tổn thương.

Thời vụ trồng cây chuối

Cây chuối không yêu cầu thời vụ nghiêm ngặt và có thể trồng quanh năm. Tuy nhiên, thời điểm được khuyến nghị cho việc trồng chuối để đảm bảo tỷ lệ sống cao và sinh trưởng tốt là:

• Đồng bằng Bắc Bộ: Thời gian trồng lý tưởng là từ tháng 8 đến tháng 10, thường vào đầu mùa mưa. Còn vụ xuân, cây sẽ dễ bén rễ hơn, tỉ lệ sống cao nhưng khi ra hoa bị lạnh nên cây cho năng suất thấp.
• Các vùng khác: Thời vụ trồng có thể trồng vào đầu hoặc sau vụ mưa.

Mật độ trồng

Đối với chuối tây, mật độ trồng khuyến nghị là 3x3 m, tương đương khoảng 1.100 cây/ha. Đối với chuối tiêu, mật độ trồng là 2,5x2m, cho khoảng 2.000 cây/ha. Còn đối với chuối cau, mật độ trồng là 2x2 m, có thể đạt khoảng 2.500 cây/ha.

Giống chuối khác nhau có mật độ trồng khác nhau

Kỹ thuật chăm sóc cây chuối

Chăm sóc cây chuối là một phần quan trọng trong kỹ thuật trồng để đảm bảo năng suất cao. Dưới đây là các kỹ thuật chăm sóc trong đó có tưới nước cùng với các biện pháp chăm sóc khác cho cây.

Tưới nước cho cây chuối

Cây chuối đòi hỏi nhiều nước, tùy thuộc vào vị trí và mùa vụ, với lượng mưa cần thiết từ 80-200 mm/tháng. Tưới nước là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến năng suất trồng chuối.

Người trồng chuối thường đặt ra hai câu hỏi: tưới bao nhiêu và tưới khi nào. Câu trả lời phụ thuộc vào nhiều yếu tố, nhưng chủ yếu dựa vào khả năng cung cấp nước. Lượng nước cần tưới có thể được xác định thông qua việc kiểm tra độ ẩm đất, tình trạng cây và điều kiện thời tiết. Đối với chuối nuôi cấy mô, cần tưới đều đặn 2 ngày một lần, mỗi lần 4-5 lít nước/cây trong tháng đầu tiên sau khi trồng. Sau đó, tưới mỗi tuần một lần, mỗi lần 5-10 lít nước/cây, đảm bảo độ ẩm đất duy trì ở mức 70-80%.

Bón phân

Cây chuối sử dụng các chất dinh dưỡng và có thể bị mất đi qua quá trình rửa trôi, bay hơi, hoặc cố định sinh học, hóa học. Việc bón phân không chỉ cung cấp nguồn dinh dưỡng cần thiết mà còn giúp bù đắp lượng chất dinh dưỡng bị hao hụt. Dưới đây là khuyến cáo bón phân cho vùng Đồng bằng Sông Hồng:

• Bón lót: Mỗi hố bón 15 kg phân hữu cơ, 375 g lân supe (60 g P2O5) và 0,5 kg vôi bột.
• Bón thúc:
• Lượng phân bón cho mỗi cây: 520 g đạm urê (240 g N) và 960 g kali clorua (480 g K2O).
• Cách bón: Xới rãnh nông theo vòng tròn cách gốc 30-50 cm, rải phân, sau đó lấp đất và tưới nước giữ ẩm. Sau mưa, có thể rải đều phân quanh gốc.
  • Lần 1: Sau khi trồng 10 ngày: bón 5% đạm urê + 5% kali clorua.
  • Lần 2: Sau khi trồng 1 tháng: bón 5% đạm urê + 5% kali clorua.
  • Lần 3: Sau khi trồng 2 tháng: bón 10% đạm urê + 10% kali clorua.
  • Lần 4: Sau khi trồng 3 tháng: bón 20% đạm urê + 20% kali clorua.
  • Lần 5,6,7: Cứ cách 2 tháng thì bon lượng tương tự so với lần 4

Che tủ đất cho cây chuối

Việc che tủ đất giúp giữ ẩm cho đất, ngăn ngừa cỏ dại và duy trì độ phì nhiêu cho đất. Bằng cách phủ một lớp vật liệu như rơm rạ hoặc lá khô quanh gốc cây, đất sẽ không bị khô và giảm thiểu sự bay hơi nước.

Cách thực hiện: Sau khi bón phân lót, phủ lớp rơm hoặc lá đã phân hủy lên trên mặt đất quanh gốc cây từ 5-10 cm, điều này không những giúp giữ ẩm mà còn cung cấp dinh dưỡng bổ sung cho cây khi vật liệu này phân hủy.

Che tủ đất giúp đất trồng giữ được độ phì nhiêu

Đánh tỉa chồi

Phương pháp tỉa chồi thông thường là sử dụng dao để cắt ngang hoặc cắt dưới mặt đất, tuy nhiên, chồi sẽ mọc lại và cần tiếp tục cắt. Để ngăn chồi không mọc lại, có thể áp dụng các biện pháp sau: 

(i) loại bỏ đỉnh sinh trưởng của chồi, 

(ii) tách chồi khỏi cây mẹ

(iii) nhỏ dung dịch 2,4 D với nồng độ 0,5% vào phần nõn của chồi.

Để tránh lây lan bệnh từ cây này sang cây khác, dụng cụ cần được khử trùng sau mỗi lần sử dụng bằng cách ngâm vào dung dịch formaldehit 10% trong 10 giây hoặc 5% trong 30 giây.

Cắt tỉa lá cây chuối

Người trồng cần theo dõi thường xuyên và loại bỏ những lá bị héo hoặc bị bệnh nhằm ngăn ngừa sự phát triển của sâu bệnh, đồng thời tạo điều kiện cho các bộ phận khác phát triển tốt hơn.

Trồng và chăm sóc cây chuối không chỉ đơn giản là trồng một loại cây ăn quả mà còn là một nghệ thuật. Cùng với xu hướng phát triển nông nghiệp bền vững, chuối sẽ ngày càng khẳng định được vai trò quan trọng không chỉ trong tiêu dùng mà còn trong xuất khẩu, góp phần vào thịnh vượng chung của nền nông nghiệp Việt Nam. Hy vọng với những thông tin chi tiết trong bài viết này, các nông dân sẽ có thêm kiến thức và động lực để phát triển cây, tạo nguồn thu nhập ổn định cho gia đình và xã hội.